Nasza grupa miała za zadanie przygotować temat związany z autorskimi programami kształcenia.
O programach nauczania mówiliśmy tydzień temu ja tylko przypomnę może, że jest to termin przez który rozumiemy jakąś listę celów czy tez haseł z zakresu materiału nauczania. Jest to to, co ma opanować uczeń pod kierunkiem nauczyciela. Co to jest autorski program nauczania dowiemy się podczas omawiania tematu
Gdy chcemy o tym opowiedzieć, nie sposób nie wspomnieć o dacie 1 września 1999 roku, kiedy to z w związku z reformą przeprowadzona w naszym kraju powstała możliwość opracowywania programów kształcenia przez nauczycieli.
Jak wiadomo zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi, nauczyciele mogą wybrać odpowiedni program nauczania ogólnego, zawodowego lub program wychowania przedszkolnego spośród programów wpisanych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do wykazów programów nauczania dopuszczonych do użytku szkolnego ale mogą napisać właśnie własny program kształcenia zwany wtedy autorskim.
Wszyscy jednak nauczyciele powinni uzyskać odpowiednie do tego zadania przygotowanie w ramach kształcenia, dokształcania i doskonalenia zawodowego. Pomocne w tym zakresie może okazać się studiowanie dydaktyki ogólnej, a szczególnie dziedziny programów szkolnych.
Coraz więcej nauczycieli chce pisać własne programy nauczania. Wymagania jaki taki program musi spełniać reguluje nowe Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 5 lutego 2004 r.
W rozporządzeniu m.in. są określone szczegółowe warunki, jakie muszą spełniać dopuszczane do użytku szkolnego:
- programy wychowania przedszkolnego dla przedszkola, w tym przedszkola specjalnego, i oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej,
- programy nauczania do zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych, w tym szkół specjalnych,
- programy nauczania dla zawodów i programy nauczania dla profili kształcenia ogólnozawodowego dla szkół ponadgimnazjalnych, w tym szkół specjalnych.
Rozporządzenie między innymi określa warunki i tryb dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania do zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, gimnazjum, szkół ponadgimnazjalnych i szkół ponadpodstawowych oraz programów nauczania dla zawodów i programów nauczania dla profili kształcenia ogólnozawodowego dla szkół ponadgimnazjalnych. Należy dodać, że rozporządzenie nie dotyczy indywidualnych programów edukacyjnych dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym, opracowywanych przez zespoły nauczycieli i specjalistów pracujących z tymi uczniami, na podstawie odrębnych przepisów.
Teraz może przejdźmy do tego, czym jest wzorzec programu inaczej zwany organizacją programu.
Wzorzec programu dotyczy modelu pracy nad programem, a zwłaszcza zastosowanej organizacji elementów planistycznych programu. Termin ten może być zamiennie używany z terminem ORGANIZACJA PROGRAMU, który również oznacza uporządkowanie elementów programu w oddzielną całość.
Na wzorzec programu składają się następujące elementy:
- ideały, zadania, cele
materiał nauczania
- sytuacje dydaktyczne (przeżycia, doświadczenia z których składa się proces uczenia się)
sposoby oceniania
Konstruując wzorzec programu, można sięgać do różnych źródeł, najczęściej tym źródłem jest społeczeństwo, wiedza, uczeń, wieczność i duchowość. Nigdy nie jest tak, że sięga się tylko do jednego źródła i celowo pomija inne.
Mówiąc o wzorcu programu mamy do czynienia z dwoma wymiarami poziomym i pionowym.
Wymiar pionowy odnosi się i dotyczy kolejności i ciągłości, czyli organizacji zawartości programu wzdłuż linii czasu. Jest to rozłożenie materiału w danym czasie.
Zaś wymiar poziomy odnosi się do zakresu i integracji, czyli równoległego układu zawartości programu. Jest to rozłożenie materiału na zajęciach.
Kolejnym rzeczą, który chcemy omówić będą CECHY KONSTRUKCYJNE WZORCA PROGRAMU:
1 jest to zakres oznacza ilość i szczegółowość materiału w programie. W praktyce często w ustalaniu zakresu faworyzuje się dziedzinę poznawczą wyników kształcenia, pomijając emocjonalną i psychoruchową.
2 integracja oznacza powiązanie rodzajów wiedzy i doświadczeń, które planujemy włączyć do programu; dzięki integracji uczeń zyskuje spójny obraz wiedzy i głęboko sięgające zrozumienie materiału. Należy jednak zaznaczyć, że istnieją poglądy, iż integracja zachodzi wyłącznie w umyśle ucznia.
3. kolejność oznacza ułożenie elementów programu;
a) 4 zasady uczenia się.
- uczenie się od prostego do złożonego
- zachowanie warunków wstępnych uczenia się danego materiału (uzdatniających)
- przechodzenie od całości do części
- zachowanie chronologii
4. ciągłość dotyczy powracania w programie zasadniczych pojęć i umiejętności, których opanowanie powinno stawać się głębsze i dokładniejsze
5. wyrazistość tzn. powiązania pionowe i poziome między różnymi elementami i cechami programu; wyrazistość pionowa oznacza ułożenie treści w sekwencje obejmujące kolejne klasy, natomiast wyrazistość pozioma przejawia się powiązaniem elementów występujących jednocześnie np. powiązanie kursu literatury w danej klasie z kursem historii
6. równowaga oznacza, że każdy element i cechę wzorca programu należy wziąć pod uwagę w odpowiedniej proporcji i czasie; równowagi należy szukać między:
a) ześrodkowaniem programu na dziecku i na przedmiotach
b) potrzebami jednostki i społeczeństwa
c) zadaniami kształcenia powszechnego i przystosowanego do danych uczniów
d) poszerzaniem i pogłębianiem treści
e) treścią tradycyjną i nowoczesną
f) zadaniami związanymi z różnymi stylami uczenia się różnych grup uczniowskich
g) różnymi metodami nauczania i sytuacjami dydaktycznymi
h) pracą i zabawą
i) wpływami edukacyjnymi społeczności i szkoły
W opracowaniu autorskich programów szkolnych należy uwzględnić TYPOWE WZORCE PROGRAMU . Większość z nich stanowi modyfikacje albo połączenie trzech głównych typów wzorca.
a) Wzorce ześrodkowane na materiale:
- są najczęściej spotykane, dlatego, że wiedza jest podstawowym składnikiem programu i większość materiałów dydaktycznych ma strukturę zgodną ze strukturą wiedzy. - zalicza się do nich wzorce: przedmiotowy, ześrodkowany na dziedzinie nauki, pól treściowych, pól korelacyjnych, procesualne.
b) Wzorce ześrodkowane na uczniu:
- stawiają ucznia w centralnym miejscu programu szkolnego;
Wzorce takie spotyka się najczęściej w szkołach podstawowych w klasach I-III gdzie nauczyciel patrzy na ucznia całościowo, najczęściej to jeden nauczyciel uczy klasę. - zalicza się do nich wzorce: ześrodkowane na dziecku, ześrodkowane na doświadczeniu, romantyczne(radykalne), humanistyczne.
c) Wzorce ześrodkowane na problemach:
- ukierunkowane na treści i rozwój uczniów;
- treść dobiera się pod względem problemów, możliwości, zainteresowań i potrzeb uczniów;
- zalicza się do nich wzorce: ześrodkowane na sytuacjach życiowych, problemów rdzeniowych( ważnych dla wszystkich uczniów), ześrodkowane na problemach społecznych i rekonstrukcjonistycznych ( przygotowujące do zmian społecznych).
Kreowanie programu Opiera się na zasadach technicznej, naukowej natury i składa się z działań o charakterze humanistycznym i artystycznym dzięki temu szkoły mogą realizować określone zadania. Większość z modeli kreowania programu można podzielić na kategorie:
* TECHNICZNO-SCJENTYSTYCZNE:
- behawiorystyczne
- menadżerskie
- akademickie
Zwolennikami tej kategorii są programiści opierający się na wzorcu ześrodkowanym na materiale. Podejście techniczno-scjentyczne jest to pewien sposób myślenia. Tworząc program robi się szkic lub plan. Program to złożona całość tak łącząca elementy żeby służyły wspólnemu zadaniu, czyli edukowaniu człowieka. Stosowany jest tutaj schemat środek-cel chodzi o to, że im bardziej skupimy się na środkach tym szybciej uzyskamy cel.
* NIETECHNICZNE i NIESCJENTYSTYCZNE:
- humanistyczne
- rekonceptualistyczne
Zwolennikami tej kategorii są programiści opierający się na wzorcu ześrodkowanym na uczniu.Podejście nietechnicznie i niescjentystyczne dominuje w nim subiektywizm i indywidualność. Ważny jest uczeń i jego aktywność w procesie kształcenia. Prace programowe nie skupiają się na treści, ale na uczniu. Program rozwija się i narasta w miarę realizacji, dokładne planowanie programu nie ma więc sensu. W tym podejściu ważne jest jak uczeń postrzega siebie i swoje preferencje, jak ocenia swoje potrzeby, jak dąży do zintegrowania psychiki. To wszystko stanowi dane, na podstawie, których kreuje się program. Prace programowe nie są skupione na treści, ale na uczniu. Materiał nauczania ma stać się okazją do refleksji nad wiedzą i jej krytyki, a wszystko to dzięki temu, że uczeń czynnie uczestniczy w nadawaniu znaczeń wiadomością. Nauczyciel staje się partnerem ucznia zaangażowanym w proces uczenia się i rozmowę na tematy interesujące obie strony.
11. Konstruowanie autorskiego programu nauczania ma trzy etapy:
1) Etap diagnozy
2) Etap projektowania a w nim: kompetencje instruktora określenie koncepcji programu formułowanie celów dobór i układ materiału nauczania ustalenie wymagań programowych (standardy) obudowę programu warunki wdrażania programu
3) Etap ewaluacji a w nim: fazy ewaluacji typy ewaluacji metody ewaluacji
12. Co powinien zawierać autorski program nauczania?
1. Jakiego przedmiotu lub bloku przedmiotowego dotyczy;
2. Dla jakiego etapu nauczania;
3. Ile godzina na realizację;
4. Dla jakiego typu kursu;
5. Dla kogo jest (cechy, możliwości umysłowe, zainteresowania itp.);
6. Przygotowanie nauczycieli i wyposażenie szkoły;
7. Kto przygotował, jakie jest doświadczenie zawodowe tej osoby i do kogo należą prawa autorskie;
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz